ΤΑ ΚΑΝΟΝΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΙΜΗΔΗ

Ο βομβαρδισμός του Ρωμαϊκού στόλου µε τη δύναµη του ατµού το 214 π.Χ.
Ιταλός επιστήμονας ισχυρίζεται ότι έλυσε το μυστήριο του τρόπου µε τον οποίο ο Αρχιμήδης χρησιμοποίησε τις ακτίνες του ήλιου προκειμένου να καταστρέψει τον ρωμαϊκό στόλο κατά την πολιορκία των Συρακουσών. Ο καθηγητής Μηχανολογίας Τσέζαρε Ρόσι του Πανεπιστημίου Federico ΙΙ της Νάπολης υποστηρίζει ότι ο Αρχιμήδης δεν χρησιμοποίησε κάτοπτρα για να εκμεταλλευτεί τις «φονικές ακτίνες» του ήλιου ώστε να πυρπολήσει τα ρωμαϊκά πλοία τον 3ο π.Χ. αιώνα, όπως αναφέρει ο θρύλος, αλλά απώθησε τους εισβολείς χρησιμοποιώντας… κανόνια ατμού. Σε μελέτη του µε τίτλο «Τα κανόνια του Αρχιμήδη εναντίον του ρωμαϊκού στόλου;» ο Ρόσι αναπτύσσει τη θεωρία του: Ο Αρχιμήδης, ένας από τους σημαντικότερους μαθηματικούς, µηχανικούς και φυσικούς της αρχαίας Ελλάδας, αντί να στρέψει µέσω των κατόπτρων το φως του ήλιου στα κινούμενα πλοία, είναι πιθανό να χρησιμοποίησε καθρέφτες προκειμένου να ζεστάνει νερό που βρισκόταν σε ειδικές δεξαμενές. Το νερό έβραζε και ο παγιδευμένος ατµός προκαλούσε την έκρηξη του όπλου, στέλνοντας «οβίδες» στους Ρωμαίους, 1.500 χρόνια πριν γίνει γνωστή στην Ευρώπη η πυρίτιδα, και μάλιστα µε ταχύτητα άνω των 200 χλµ. ανά ώρα και βεληνεκές περίπου 150 μέτρα. Ο Ρόσι πιστεύει ότι οι «οβίδες» ήταν πήλινες και περιείχαν «υγρό πυρ», µια µάζα από εύφλεκτα υλικά. Έτσι, η βολή προκαλούσε εκρήξεις και τελικά πυρπόληση των στόχων.
Η πολιορκία των Συρακουσών έγινε το 214 π.Χ., όταν η πόλη ανήκε ακόμα στην Ελλάδα. Η πόλη καταλήφθηκε έπειτα από 2 χρόνια και ο Αρχιμήδης δολοφονήθηκε. Σύμφωνα µε την παράδοση, κατά την κατάληψη της πόλης, έπειτα από προδοσία, ένας Ρωμαίος στρατιώτης σκότωσε τον Έλληνα επιστήμονα ενώ αυτός ήταν απασχοληµένος µε κάποιο γεωμετρικό πρόβλημα. «Μη µου τους κύκλους τάραττε», πρόλαβε να του πει ο Αρχιμήδης. Η αντιμετώπιση των Ρωμαίων µε κάτοπτρα αποτελεί στην πραγματικότητα έναν θρύλο των μεσαιωνικών χρόνων. Από τις αρχαίες πηγές, ο φυσικός και φιλόσοφος Γαληνός αναφέρει μια συσκευή πυρπόλησης που χρησιμοποιήθηκε εναντίον του ρωμαϊκού στόλου, η λεπτομέρεια όμως µε τα κάτοπτρα απουσιάζει, όπως και σε όλη την αρχαία γραμματεία. Αντίθετα, ο Πλούταρχος κάνει αναφορά σε μια μακρόστενη μηχανή που ανάγκασε τους Ρωμαίους να εγκαταλείψουν την πολιορκία των Συρακουσών, ενώ άλλοι συγγραφείς αναφέρουν ένα κανόνι ατμού. Πολλούς αιώνες αργότερα, ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι σχεδίασε ένα παρόμοιο κανόνι χαρακτηρίζοντάς το ως επινόηση του μεγάλου αρχαίου µαθηµατικού. Έτσι, είναι πολύ πιθανό τα κάτοπτρα του θρύλου να ήταν στην πραγματικότητα κανόνια ατμού.

Πηγή: ΤΑ ΝΕΑ, ellas2.